آزمایشات مربوط به کلیهها
یکی از مهمترین اعضای داخلی بدن، کلیهها هستند. سلامت کلیهها به عملکرد اعضای دیگر بدن نیز کمک میکنند. چکاپ منظم آزمایشات کلیه میتواند در صورت شروع بیماری، به پیشگیری از عوارض و پیشرفت بیماری کمک کند. در صورت عدم رعایت شرایط تغذیهای، و عدم توجه به آزمایشات غیر طبیعی کلیه، ممکن است شخص دچار عفونتهای ادراری ، سنگ کلیه، نارسایی کلیوی و ... شود. بیمارانی که دچار بیماریهای زمینهای از جمله فشار خون، دیابت و ... هستند باید مرتب این آزمایشها را هم انجام دهند.
شرایط آمادگی آزمایش
شرایط آزمایش خون برای بررسی کلیهها:
- قبل از آزمایش خون، حداقل 8 ساعت ناشتا باشید. اگر آزمایشات دیگری هم دارید که ناشتایی بیشتری میخواهند ساعت خود را بر اساس آن آزمایش تنظیم کنید.
- در زمان ناشتایی بجز آب چیز دیگری نخورید.
شرایط آزمایش ادرار برای کلیه ها:
این آزمایش به هیچ ناشتایی نیاز ندارد.
1- ادرار 24 ساعته:
- اگر پزشک ادرار 24 ساعته درخواست داده باشد، از آزمایشگاه یک ظرف بزرگ دریافت میکنید. داخل ظرف را نشویید و فقط هنگام جمع آوری ادرار درب آن را باز کنید.
- اولین باری که ادرار خود را در ظرف ریختید، ساعت را نگاه کنید و تا 24 ساعت بعد هربار به دستشویی رفتید، ادرار خود را درون ظرف بریزید.
- سعی کنید تمام ادرار خود را کامل در این ظرف بریزید.
- هیچگونه ماده دیگری (آب و...) نباید به این ظرف اضافه شود.
- زمانی که 24 ساعت به اتمام رسید در اولین فرصت و بدون معطلی ظرف را به آزمایشگاه تحویل دهید.
2- ادرار رندوم:
- اگر به شما ظرف کوچکی داده شد، شرایط ناشتایی خاصی نیاز نیست. بهتر است آزمایش ادرار را اول صبح انجام دهید. یعنی وقتی از خواب بیدار شدید به دستشویی نروید، و همان موقع که بقیه آزمایشات خون را در آزمایشگاه انجام دادید، ظرف کوچک نمونه ادرار را تحویل بگیرید و ادرار خود را در ظرف تخلیه نمایید.
- نیازی نیست تمام حجم ادرار در ظرف ریخته شود.
- بهتر است قبل از انجام آزمایش دست و محل مورد نظر را با آب ( و صابون) بشویید و اول مقدار کمی از ادرار را دور بریزید. بقیه ادرار را در ظرف جمع کنید و درب آن را محکم ببندید.
- اگر ظرف ادرار را در خانه پر کردید، سریعا و قبل از یک ساعت وقت دارید آن را به آزمایشگاه برسانید.
کلیهها در بدن وظیفه تصفیه خون و خارج کردن مواد زائد از طریق ادرار را دارند. آزمایشات کلیه به منظور بررسی عملکرد و سلامت کلیه و مجاری ادراری انجام میشوند. اگر کلیه آسیب دیده باشد، پروتئین زیادی در ادرار دفع میشود. میزان غیر طبیعی دفع ادرار، کاهش سطح سدیم و پتاسیم در خون، ایجاد سنگهای مختلف در کلیه، و دفع بیش از حد پروتئین در ادرار میتواند بیماری مرتبط با کلیه را نشان دهد.
بیمارانی که فشار خون بالا دارند بیشتر از بقیه در معرض آسیب کلیههایشان هستند. کسانی که قند و چربی بالایی دارند هم بخاطر احتمال آسیب عروق بیشتر در معرض ابتلا به بیماریهای مزمن کلیوی هستند.
آزمایشات مربوط به کلیه:
- آزمایش خون: چه چیزهایی برای سلامت کلیه در خون بررسی میشوند؟
1- اوره یا نیتروژن اوره یا BUN: اوره یک ماده سمی برای بدن است که اگر کلیهها نتوانند آن را در ادرار دفع کنند، میزان آن در خون بالا میرود.
2- کراتینین یا Creat: یک ماده سمی است که عضلات بعد از تولید پروتئین، به خون وارد میکنند تا دفع شود. پزشک ممکن است برای شما اندازهگیری این ماده را در خون یا در ادرار 24 ساعته درخواست دهد تا عملکرد کلیههایتان را در دفع این ماده زائد بررسی کند.
3- اوریکاسید یا Uric Acid: این ماده از تجزیه مواد اولیه پروتئینها ساخته میشود و باید دفع شود. اگر کلیه نتواند آن را دفع کند، در مفاصل رسوب میکند و منجر به بیماری نقرس میشود. افزایش بیش از حد آن در خون میتواند علت نارسایی کلیه باشد.
4- سدیم و پتاسیم و کلسیم یا Na, K, Ca: این عناصر در خون برای تعادل الکترولیتها، عملکرد ماهیچه و اعصاب، و اندامهای دیگر ضروری هستند. دفع غیر طبیعی این موارد در ادرار واندازه غیر طبیعی آنها در خون و ادرار میتواند نشاندهنده اختلال عملکرد کلیه ها باشد.
5- آزمایشات مربوط به ادرار یا Urine Analysis: روی یک نمونه ادرار در ظرف کوچک، یا ادرار جمع شده در 24 ساعت، آزمایشاتی انجام میشود. این آزمایشات علاوه بر رنگ، حجم ادرار، فاکتورهای زیادی برای وجود خون در ادرار، دفع پروتئین، دفع قند و گلوکز، عفونت ادراری، سنگهای احتمالی دفع شده و میزان دفع مواد معدنی و مواد زاید بدن در ادرار را بررسی میکنند. نتایج باید در کنار هم تفسیر شوند.
- سنگ کلیه:
کسانی که مشکوک به سنگ کلیه هستند، غیر از سونوگرافی و آزمایش خون، آزمایشهایی را برروی ادرار انجام میدهند که شامل میزان دفع پروتئین، کلسیم، کراتینین هستند. همچنین در آزمایشگاه، ادرار از نظر عوامل مختلفی برای تعیین نوع سنگ کلیه بررسی میشود. ممکن است پزشک آزمایش بر روی سنگهایی که دفع کردهاید را بخواهد. نوع سنگ دفع شده میتواند علت بیماری و درمان را مشخص کند.